اصول نورپردازی و روشنایی در معماری مدرن
ساختمانها بهعنوان محلی برای اجتماع و پیوند افراد یک جامعه با یکدیگر، نقش بسیار مهمی در شکلگیری و برقراری ارتباط موثر دارند. ایجاد ویژگیهای جدید یا حفظ ساختارهای پیشین در معماری یک سازه ، فرصتها و ایدههای تازهای را برای طراحان فراهم میکند. در معماری مدرن، نورپردازی در بخشهای مختلف ساختمان، نما و فضای سبز تاثیر بسزایی در جذابیت و زیبایی بصری آن دارد. با تکنیک نورپردازی خطی میتوان تمرکز نگاه بیننده را به سمت المانهای ارزشمند معماری هدایت کرد. همچنین بخشهایی که نیاز به پنهان شدن دارند را میتوان با رعایت اصول نورپردازی، از دید ناظر، مخفی کرد. چراغ خطی یکی از آیتمهایی است که با ایجاد بازدهی نوری بالا، جذابیت نورپردازی در ساختمان را افزایش میدهد. در این مقاله قصد داریم به اصول روش طراحی و نورپردازی در معماری مدرن بپردازیم.
نورپردازی چیست؟
نورپردازی یکی از پارامترهای مهم در معماری مدرن به شمار میآید که برای ایجاد زیبایی و نیز کاربردی کردن فضاهای مختلف ساختمان، ضروری است. از اینرو، اجرای عملیات نورپردازی و روشنایی در ساختمان ، به دقت، مهارت و برنامهریزی نیاز دارد. در واقع این نور است که چشمان بیننده را به سمت تماشای شکوه و زیباییهای المانهای طراحی شده در معماری میبرد. بدون نور، حجمها و شکلها قابل دیدن نیستند. نورپردازی عموما با توجه به فضا و محیط انجام میشود. اینکه فضا چه شرایطی دارد و کاربری آن چیست، میزان نور و استفاده یا عدم استفاده از چراغ خطی ، چراغ سقفی و سایر منابع نوری را تعیین میکند.
انواع نورپردازی در معماری مدرن
آشنایی با انواع روشها و تکنیکهای استفاده از منابع نور در معماری مدرن، میتواند به ما در طراحی خلاقانه و افزایش جذابیت دیداری، کمک کند. این روشها عبارتند از:
- نورپردازی عمومی: به نور طبیعی یا نور غالب در فضا گفته میشود.
- نورپردازی وظیفهای: به نورپردازی متمرکزی گفته میشود که متناسب با کاربری فضا انجام میشود. مانند محیط مطالعه، آشپزی، خیاطی و… .
- نورپردازی تاکیدی: در این نوع نورپردازی، سعی در ایجاد نقاط متمرکز و کانونی در فضا داریم.
- نورپردازی ریلی: این روش یک سیستم توزیع نور است که منبع تغذیهای خطی دارد
ویژگی یک نورپردازی ایدهآل
بهترین روش یا تکنیک نورپردازی در فضا روشی است که در آن تمامی صفحات یا لایههای محیط، نور و روشنایی کافی را در شرایط متفاوت دریافت کنند. یک نورپردازی درست و ایدهآل، قدرت تفکیک عناصر و المانهای مختلف در فضا را به خوبی ایجاد میکند.
چرا نورپردازی ساختمان در معماری مدرن اهمیت دارد؟
به هنگام ایجاد یک ویژگی خاص در معماری، چرایی آن کار یا مزیتی که برایمان ایجاد میکند، یکی از سوالهای اصلی است. اینکه انتظار چه تغییری در وضعیت موجود را داریم، به قدرت تجسم و تصور آنچه که خواهد شد، کمک میکند. مزیتهایی که نورپردازی ساختمان برای ما ایجاد میکند عبارتند از:
- ایجاد جذابیت و زیبایی
طراحان معماری با استفاده از تکنیکهای مختلف انتشار نور در محیط، میتوانند زیبایی فضای ساختمانها را بیشتر کنند. به طور مثال، استفاده از الگوهای متناوب تاریکی و روشنایی، طرحهای جذاب و خیرهکنندهای را در نمای ساختمان یا فضاهای داخلی ایجاد میکند.
- بهینهسازی مصرف انرژی
امروزه طراحان با استفاده از تکنیکهای مختلف و نیز سیستمهای هوشمند و دیمرها، روشنایی و نور را در ساختمان کنترل میکنند. استفاده از چراغ خطی در بهینهسازی مصرف انرژی نقش موثری دارند.
- ایجاد تنوع در طراحی
استفاده از منابع نور مختلف و نورپردازیهای متمرکز و خطی در طراحی معماری مدرن، تنوع فراوانی ایجاد کرده است. انواع چراغهای خطی برای ایجاد طرحهای خلاقانه و شگفتانگیز در محیطهای داخلی و نمای ساختمانها مورد استفاده قرار میگیرند.
آشنایی با اصول نورپردازی در معماری مدرن
یکی از جالبترین و در عین حال خستهکنندهترین حقایق در مورد طراحی داخلی و معماری این است که هیچ پارامتری کنترل کامل بر نتیجه نهایی ندارد. به این معنا که شما ممکن است بهترین مبلمان را در اتاق نشیمن خود بگذارید، اما اگر در مورد کاغذ دیواری یا فرش دقت لازم را به کار نبرید، تلاش در جهت زیبایی و جلوه فضا، با شکست مواجه میشود.
وقتی در مورد اصول نورپردازی صحبت میکنیم، دقیقا با این دغدغه مواجه هستیم. نورپردازی این قدرت را دارد که تم و زیبایی فضای شما را تکمیل کند یا همه چیز را کاملا از تعادل خارج کند. به همین دلیل، اطلاع درباره اصول پخش نور در فضا، بسیار اهمیت پیدا میکند. سبکهای مختلفی در کاربرد نور برای فضای گوناگون وجود دارد که یکی از آنها نورپردازی مدرن است. برخی از اصول این سبک عبارتند از:
ایجاد تعادل
دستیابی به تعادل و تناسب در طراحی روشنایی برای جلوگیری از ایجاد فضا با نور زیاد یا فضاهای کم نور بسیار مهم است. سه نوع اصل تعادل در روشنایی وجود دارد:
- تعادل متقارن: در تعادل متقارن، منابع نور و وسایل به طور مساوی و یکنواخت توزیع میشوند و حس تعادل ایجاد میکنند. این نوع تعادل برای محیطهای رسمی یا فضاهایی که در آن ایجاد احساس امنیت و ثبات مورد نظر است، کاربرد دارد.
- تعادل نامتقارن: تعادل نامتقارن به معنی توزیع ناهموار نور است. این حالت میتواند برای برجسته کردن محل یا عناصر خاصی در یک اتاق استفاده شود. اغلب در طرحهای نورپردازی معاصر و ترکیبی کاربرد دارد.
- تعادل شعاعی: تعادل شعاعی حول یک نقطه باچراغ هایی که به سمت بیرون نوردهی دارند، ایجاد میشود. معمولا در فضاهایی استفاده میشود که یک عنصر خاص، مانند آثار هنری یا یک ویژگی تزئینی، شایسته توجه است.
به دمای رنگ منبع نور توجه کنید
درک ویژگیهای منبع نور یکی از مهمترین اصول طراحی مدرن نورپردازی است. هر چراغ یا فاکتور روشنایی شرایطی دارد که آن را برای فضای مورد نظر، مناسب یا نامناسب میکند. دمای رنگ در واقع توصیفکننده گرما یا خنکی منبع نور است و طیف دمای رنگ بر حسب درجه کلوین اندازهگیری میشود.
ما، دمای رنگ را به روشهای مختلفی درک میکنیم، بنابراین هر دمایی برای کاربرد و فعالیت خاصی مناسب است. نور گرم فضایی دنج، آرام و دلپذیر ایجاد میکند که برای استفاده در اتاق خواب، اتاق نشیمن، اتاق خانواده، اتاق غذاخوری یا برای هر فضایی که نیاز به ارتباط صمیمی یا شخصی دارد، عالی است.
رنگ سفید خنثی و ملایم بهترین نور برای آشپزخانه و حمام یا هر نوع فضای کاری مانند محل مطالعه، اتاق کار اداری و… است. رنگ سفید سرد برای دفاتر، بیمارستانها یا سایر مصارف تجاری مناسب است.
زاویه پرتو منبع نور در نورپردازی بسیار مهم است
اصل بعدی در نورپردازی مدرن دقت در زاویه پرتو است. زاویه پرتو یک منبع نور، زاویه ای است که نور در راستای آن توزیع میشود. اگر میخواهید یک شی یا محل خاص را برجسته کنید، زاویه بسته و کانونی میتواند انتخاب مناسبی باشد. از طرف دیگر، زاویه باز، نور فراگیرتر و ملایمتری در محیط ایجاد میکند که انتخابی عالی برای روشنایی فضاهای بزرگ است.
لومن مورد نیاز فضا را اندازهگیری کنید
یکی دیگر از اصول نورپردازی در معماری مدرن اندازهگیری لومن مورد نیاز برای محیط است. به عبارت ساده لومنها معیاری از کل مقدار نور مرئی رسیده به چشم انسان از یک منبع نور هستند. هرچه عدد لومن بیشتر باشد، چراغ میزان بیشتری نوردهی دارد. بنابراین قبل از انتخاب روش نورپردازی و نوع چراغ ، ابعاد فضا و فعالیتهایی که در آن انجام میشود را در نظر بگیرید. درست است که مفاهیم دیگری در مورد طراحی نور وجود دارد.
لایههای نورپردازی و روشنایی را به دقت تفکیک کنید
از انواع روشهای نورپردازی در معماری مدرن برای طراحی پلان نورپردازی یک فضا میتوان استفاده کرد. اما اول از همه، باید درک کنیم که یک طراحی نورپردازی خوب بدون شناخت و تفکیک دقیق لایهها و صفحات نورپردازی ممکن نیست. ما باید منابع مختلف نور را در فضا ترکیب کنیم تا کنتراست، عناصر برجسته، رنگ و تکسچر دلخواه ایجاد کنیم.
لایههای نورپردازی چگونه کار میکنند؟
نورپردازی عمومی، لایه اولیه یا پایه نور در هر فضایی است. هدف اصلی از نورپردازی عمومی، روشنایی کلی فضا است. این به شما امکان میدهد کل محیط پیرامونتان را با وضوح کافی ببینید و در آن حرکت کنید. منظور از نورپردازی عمومی ایجاد یک سطح روشنایی کلی و یکنواخت است. این لایه نور، پایه اولیه نورپردازی است و لحن فضای شما را تعیین میکند. به طور معمول نور محیطی ملایم و پراکنده است.
لایه بعدی، نورپردازی تاکیدی است. در این لایه قصد داریم، با ایجاد نقاط کانونی و برجسته کردن عناصر معماری یا اشیا در محیط، زیبایی و اثرگذاری فضا را افزایش دهیم. در نورپردازی تاکیدی توجه بیننده به بخشهایی مانند آثار هنری، مبلمان، یا جزئیات معماری هدایت میشود. نورهای تاکیدی مسئول اضافه کردن سبک، کنتراست و درام به فضا هستند. بنابراین اگر احساس میکنید که اتاق شما آن عنصر یا حس خاص لازم را ندارد، نورپردازی تاکیدی به کمک شما خواهد آمد. این لایه نورپردازی، سایههای تعریفشدهتری در فضا ایجاد میکند تا به هر جسم و حجمی از فضا، عمق لازم را ببخشد.
از تکنیک نورپردازی مسیر TRACK LIGHTING استفاده کنید
نورپردازی مسیر، نسخه مدرن و زیباتر استفاده از چراغ های رشته ای است. این تکنیک برای راهروها و اتاقهای بزرگ با ایجاد سایههای شکاف کوچک نور، کاربرد دارد. رعایت این اصل در معماری مدرن جلوههای نوری خاص و انعطافپذیری را در فضای شما ایجاد میکند.
آشنایی با انواع چراغهای نورپردازی در معماری مدرن
در روش نورپردازی مدرن تا حد قابل توجهی منابع نور به صورت مخفی کار میشوند و تمرکز بر لایههای تاکیدی است. از اینرو چراغ خطی توکار، چراغ خطی منحنی، چراغ لینک از انواع پرکاربرد سبک نورپردازی مدرن به شمار میآیند. از این چراغها در روشنایی نمای ساختمان، فضاهای داخلی ادارهها، فروشگاهها، هتلها و منازل مسکونی استفاده میشود. سبک مینیمال این چراغها سبب شده تا مینیمالیستها اقبال زیادی به این سبک نورپردازی نشان دهند.
ترندترین سبک نورپردازی مدرن
نورپردازی خطی یکی از پرطرفدارترین سبکهای طراحی نوری در فضاهای مختلف است که ویژگیهای آن عبارتند از :
- بهترین انتخاب برای فضاهای مدرن است.
- چراغ خطی توکار و چراغ خطی منحنی، قدرت مانور طراحان را در ایجاد نقشهای خلاقانه با نور، بالا میبرند.
- این چراغها مینیمال بوده و برای ساختمانهایی با این سبک، انتخابی ایدهآل به شمار میروند.
- این چراغها هم برای ایجاد روشنایی در فضا و هم برای ایجاد زیبایی و جنبههای دکوراتیو، کاربرد دارند.
- استفاده از آنها در کف، سقف و دیوارها امکانپذیر است و علاوه بر نوردهی بالا، در برابر ضربه نیز مقاوم هستند.
- طول عمر این چراغها بسیار مناسب است.
سخن پایانی
تسلط بر هنر نورپردازی یک تلاش چند وجهی است که خلاقیت، دانش فنی و درک عمیق از فضا را با هم ترکیب میکند. با در نظر گرفتن اصول و تکنیکهای طراحی نور در معماری مدرن، می توانید هر فضای داخلی را به محیطی هماهنگ، از نظر بصری جذاب و کارآمد تبدیل کنید. فرقی نمیکند در حال طراحی چه فضایی هستید، خانه، دفتر یا فضای تجاری، طراحی نور نقشی اساسی در ایجاد فضایی جذاب و اثرگذارتر دارد. انتخاب چراغ خطی و استفاده از این سبک ترند در نورپردازی فضای موردنظرتان، میتواند حس بهروز بودن و تازگی را در مخاطب شما ایجاد کند.