اصول روشنایی بیمارستان و مراکز درمانی
طراحی روشنایی برای هر مکانی پارامترهای خاص خود را دارد. تلاش طراحان این است که یک مکان به لحاظ بصری به بهترین شکل خود رسیده و آرامش و جذابیت کافی را برای حاضران فراهم آورد. بطور مثال اگر بخواهیم بیمارستان‌ها و مراکز درمانی را به عنوان حساس‌ترین اماکن عمومی مثال بزنیم که افراد زیادی در آن رفت و آمد دارند، باید بگوییم که طراحی روشنایی در چنین اماکنی اهمیت فراوانی دارد.
نوپردازی اصولی و استاندارد مزیت‌های چشمگیری داشته که کاهش نسبی استرس بیماران تنها یکی از آن‌هاست. پیاده‌سازی این کار علاوه بر ایجاد آرامش و احساس بهتر و شاداب تر برای بیماران و کارکنان می‌تواند روی عملکرد و روند کار پزشکان، پرستاران و کادرهای پزشکی و درمانی دیگر هم اثرگذار باشد. محیط بیمارستان، مراکز درمانی و بهداشتی از لابی‌ها و بخش‌های اصلی و فرعی تشکیل شده است و روشنایی در همه قسمت‌ها اهمیت زیادی دارد. برای کسب اطلاعات در مورد طراحی روشنایی در فضاهای بیمارستانی ، حتما تا انتها در این مقاله همراه ما باشید.
رعایت اصول روشنایی بیمارستان و مراکز درمانی بسیار مهم و حائز اهمیت است. عدم رعایت این اصول در مراکز درمانی بعضا می‌تواند خطراتی را به دنبال داشته که گاهی ممکن است اشتباهات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. محیط مراکز درمانیو بیمارستانی باید به گونه‌ای روشن شود که بیماران و یا همراهان ایشان همیشه احساس آرامش و امنیت کافی را داشته باشند. سیستم روشنایی باید برای اقدامات درمانی توسط کادر پزشکی و پرستاران و مسئولین ذیربط ایده‌آل باشد. ضمنا روشنایی مناسب در بخش‌های اداری بیمارستان می‌تواند سبب کاهش خستگی و افزایش کارایی کارکنان آن بخش باشد. دپارتمان مراکز درمانی نیز به چند بخش تقسیم شده و نکات طراحی نورپردازی هر یک را در زیر توضیح خواهیم داد.
روشنایی بیمارستان
توجه به روشنایی عمومی بیمارستان
یکی دیگر از اصولی که در روشنایی بیمارستان باید رعایت شود ؛ مقدار روشنایی عمومی در اتاق بیمار باید از ایجاد خیرگی در چشم افراد جلوگیری کند. شاخص نمود رنگ در بیمارستان‌ها حداقل باید 80 درصد باشد. دمای رنگ چراغ‌ها نیز باید در حدود 4000 کلوین یا همان سفید طبیعی باشد. همچنین شدت روشنایی 300 لوکس بطور متوسط باید در اتاق فراهم باشد. بهره‌گیری از نورهای اضافی غیرمستقیم و یا نورهای مخفی ، اتاق‌های عمومی و یا حتی اتاق های استراحت یک بیمارستان را بزرگ‌تر از شرایط عادی نشان خواهد داد که این خود بخشی از جذابیت نورپردازی می باشد.
توجه به مقدار روشنایی برای مطالعه بیمار در بیمارستان
بیماران و یا همراهان بیمار در هر ساعتی از روز ممکن است به مطالعه و انجام برخی کارهای روزمره خود نیاز داشته باشند و باید نور مناسبی برایشان فراهم شود. شدت روشنایی متوسط روی صفحه‌ای به عرض 900 و ارتفاع 300 میلی‌متر با زاویه 75 درجه نسبت به راستای افق در ارتفاع 1100 میلی‌متری از زمین قرار گرفته و این باید برابر با میزان متوسط 400 لوکس باشد. البته این مقادیر بنا به برخی شرایط و موقعیت‌ها می‌تواند متغیر باشد.
روشنایی اتاق مطالعه بیمار
توجه به میزان روشنایی برای معاینات بالینی
برای انجام آزمایشات بالینی با بهترین عملکرد و بازدهی، لازم است طراحی روشنایی در فضاهای اداری، تجاری و بیمارستانی روی صفحه‌ای به ارتفاع 850 میلی‌متر یا همان 85 سانتی متر از کف اتاق تامین گردد. روشنایی مازاد و اضافی برای این دسته از آزمایش‌ها می‌تواند توسط روشنایی عمومی یا چراغ‌های موضعی فراهم شود که البته تفاوت‌هایی هم میان این موارد مشاهده می‌شود. بنابراین، متخصصان روشنایی و نورپردازی همواره به رعایت اصول و استانداردهای لازم برای هر بخش از مراکز درمانی تاکید دارند.
میزان روشنایی برای انجام آزمایش‌های ساده باید حداقل 300 لوکس بوده و آزمایش‌های پیچیده‌تر نیز به شدت روشنایی حداقل 1000 لوکس نیاز دارند. این روشنایی باید به دور از هر نوعی خیرگی برای تیم پزشکی و بیمار باشد تا مشکلی در حین انجام وظایف برایشان به وجود نیاید. پرستاران برای بازدیدهای شبانه خود به شدت روشنایی در حدود 25 لوکس نیاز دارند تا در زمان خاموشی چراغ‌ها بتوانند درک درستی از محیط خود داشته باشند. برای ممانعت از خیرگی توسط این نور، چراغ‌ها برای بیماران باید با فاصله‌ای مناسب از میدان دید نصب شود. توصیه شده است آن را در سقف یا دیوارها قرار دهند.
برای روشن شدن مسیرهای مراکز درمانی در شب‌ها بهتر است از چراغ‌های مخصوص نشان‌دهنده مسیر استفاده گردد. این چراغ‌ها در ارتفاع زیر تخت خواب بیمار قابل نصب بوده و پخش نور به صورت منحنی دارای زاویه‌ای گسترده در نیمه پایین صفحه صورت می‌گیرد. در نهایت نباید فراموش کرد حداکثر درخشندگی چراغ‌هایی که در اتاق‌های بیماران استفاده می‌شود، باید مساوی با 1000 کندل بر متر مربع باشد. میزان درخشندگی سقف اتاق هم نباید بیشتر از 500 کندل بر متر مربع شود.
میزان روشنایی در مطالعات بالینی بیمار
توجه به روشنایی بخش مراقبت‌های ویژه
روشنایی بخش مراقبت‌های ویژه یا همان آی‌سی‌یو می‌تواند سه نوع مختلف را شامل شود که عبارتند از:
- بخش عمومی مراقبت‌های ویژه باید مقدار 100 لوکس نور داشته باشد تا آرامش روانی مطلوبی را در محیط به وجود آورد.
- روشنایی مکمل نیز باید به مقدار 300 لوکس باشد تا معاینات معمولی بالینی به بهترین شکل انجام گیرد.
- به روشنایی ویژه می‌رسیم که به میزان 1000 لوکس برای شرایط اورژانسی، دمای رنگ در بخش مراقبت‌های ویژه باید میان 3500 تا 5200 کلوین بوده و نمود رنگ هم باید بالاتر از 80 درصد باشد. به منظور کنترل وضع بیماران در طی شب و نیز مشاهده درست علائم روی دستگاه‌ها باید شدت روشنایی متوسط تقریبا 25 لوکس باشد.
روشنایی مختص شب باید به صورت غیرمستقیم تابیده شده تا منجر به خیرگی افراد نشود. به این خاطر که مانیتورهای گوناگون کنار تخت هر بیمار به کار رفته است، باید توجه کرد انعکاس چراغ‌ها روی صفحه مانیتور باعث مسدود یا محدود شدن دید پرستاران و کادر پزشکی نشود. برای درک بهتر این موضوع و طراحی اصولی بهتر است از مشاوره روشنایی و نورپردازی هم استفاده کنید.
