BIM در صنعت ساختمان چه مفهومی دارد؟
با گسترش صنعت ساختمان سازی و به جهت رفع مشکلات در این حوزه ، مهندسین ذیربط تصمیمات جدیدی اتخاذ کرده‌اند. اکنون اطلاعات جامعی از ساخت و ساز توسط یک مدل به ما ارائه می‌شود تا مدیران و ذینفعان بتوانند تصمیم‌گیری بهتری ، چه برای ساخت و چه تخریب یک ساختمان داشته باشند . این مدلسازی اطلاعاتی مانند فعالیت‌های مدیریت ساخت ، مشخصات فنی و ظاهری ، نقشه‌ها ، اسناد ، میزان کیفیت و قراردادها را در اختیارمان قرار می‌دهد.
می‌توان چنین گفت این فرآیند، وسیله‌ای برای ارزیابی پیمانکاران است تا نقشه‌های اجرایی گوناگون مانند معماری ، سازه ، تاسیسات و مکانیکی را به چالش کشیده و برای رفع آن قدم بردارند . از این رو نرم‌افزار مبتنی بر BIM روی کار آمد که در مورد روشنایی یک ساختمان هم نکات مفیدی را در دسترس قرار می‌دهد. در این مطلب به بررسی مفهوم BIM در صنعت ساختمان می‌پردازیم ؛ BIM چیست و دلیل استفاده از آن. بعد از آشنایی با مفهوم اولیه در مطلبی جداگانه به سراغ آشنایی با مفهوم BIM در طراحی روشنایی می‌رویم ؛ پیشنهاد می‌دهیم تا انتها همراهمان باشید .
BIM یا مدلسازی اطلاعات ساختمان چه مفهومی دارد؟
BIM مخفف عبارت Building Information Modeling بوده که به عبارتی به معنای مدلسازی اطلاعات ساختمان است . بعد از عرضه این مدلسازی ، شاهد تحولی عظیم در صنعت ساختمان سازی بودیم و هدف از این عرضه نیز ایجاد الگوها و ساختارهایی بدون ایراد و نقص با استفاده از سیستم موثر مدیریت اطلاعات بوده است . با استفاده از این پروژه مدلسازی به سادگی می‌توان اطلاعات مورد نظر برای هزینه‌ها ، طراحی و همچنین مراحل اجرایی ساخت را در اختیار داشت .
فایل های BIM به مدلسازی کردن اطلاعات ساختمان مربوط می‌شود و برای مدیریت و به وجود آوردن اطلاعات پروژه در چرخه ساخت و ساز ضرورت دارد . از برجسته‌ترین اقدامات این پروسه ، خروجی دیجیتال مرتبط با تمام جنبه‌های فرآیند ساختمانی را می‌توان نام برد که در انتهای کار به اشخاص ارائه می‌شود. مدلسازی BIM تمام مولفه‌های مورد نظر برای یک ساختمان را تنها در یک فضای محدود جمع می‌کند.
فناوری BIM در اصل، مدیریت مهندسی بوده و سیستم مدلسازی بر پایه اطلاعات اصلی در آن بنا شده است. این یعنی افراد می‌توانند اطلاعات کاملی از طول عمر یک بنا، تمام مراحل از طراحی تا تخریب ، استفاده دوباره از مصالح و جزئیاتی پیرامون روشنایی یک سازه را در این فناوری داشته باشند. محصولات ، سیستم‌ها ، فضاها و توالی مراحل یک ساختمان به صورت جداگانه یا با هم قابل بررسی خواهد بود.
فعالان این حوزه با چنین اطلاعاتی می‌توانند تعامل میان یکدیگر را افزایش داده و ارتباط بهتری با هم برقرار نمایند. نتیجه فایل های BIM نیز افزایش کیفیت ساختمان و توسعه جزئیاتی در آن مانند روشنایی به وسیله چراغ‌های به کار رفته است. کاهش هزینه‌ها و افزایش سود پروژه را هم باید از مزایای انجام این کار عنوان کرد. د رمبحثی به طور جداگانه درباره ی مفهوم BIM در روشنایی و نورپردازی ساختمان نیز صحبت کردیم
نگاهی به سرگذشت فناوری BIM در صنعت ساختمان سازی
برای درک بهتر فایل های BIM بد نیست مروری بر تاریخچه این برنامه داشته باشیم. این برنامه اطلاعاتی به معماران و سازندگان سازه‌های گوناگون برای به دست آوردن اطلاعاتی دقیق و منظم در خصوص جزئیات و قسمت‌های مختلف ساختمان ارائه می‌دهد. ذخیره‌سازی اطلاعات در یک فضا و موقعیت مرکزی، باعث دسترسی آسان شده و همچنین می‌توان آن‌ها را در زمان کمی با دیگران به اشتراک گذاشت.
از این رو، می‌توان گفت احتمال حذف و از بین رفتن منابع و هزینه‌های تعیین شده در طی انجام پروژه و ساخت و ساز نسبت به روش‌های معرفی شده دیگر به حداقل می‌رسد. تقریبا نیم قرن است که متخصصان این حوزه در حال کار برای توسعه فایل‌های BIM هستند. سال‌های 1970 و 1980 بود که پیشرفت چشمگیری را در محاسبات و توسعه نرم‌افزارها شاهد بودیم.
در این بین عده زیادی برای مدلسازی ساختمان‌ها نهایت تلاش خود را به کار گرفتند و ثمره آن نرم‌افزارهایی همچون BIM است. مثلا چارلز ام ایستمن، پروفسور آمریکایی مشهور، مقاله‌ای در خصوص استفاده از رایانه به جای طراحی دستی در سال 1975 منتشر کرد که همین زمینه‌ساز پیشرفت در این صنعت شد.
وی معتقد بود می‌توان از قدرت رایانه برای طراحی نقشه‌ها، چشم‌اندازها، نماها و مستندات دیگر بهره برد. البته تصور افراد از چنین نرم‌افزاری به قدرت و امکانات امروز نبود، اما در حد آن زمان توانستند قدم‌های بزرگی در این عرصه بردارند.
مدلسازی BIM برای چه افرادی مناسب است؟
خوشبختانه آزمایش‌ها و فایل های BIM در زمینه‌های مختلف و در هر زمانی به کار می‌آیند. این یعنی نه تنها معماران، بلکه فعالان رشته‌های دیگر مرتبط با صنعت ساختمان‌سازی نیز می‌توانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. پیشبرد بسیاری از پروژه های نورپردازی نیز توسط آن امکان‌پذیر است. با این وجود، کاربرد اصلی این برنامه برای افراد زیر است:
1- گروه AEC
متخصصان این گروه در خصوص مهندسی ساخت و ساز و معماری فعال بوده و نرم‌افزار BIM می‌تواند ارزش و اهمیت فراوانی برایشان داشته باشد. توسط این فناوری، آن‌ها قادر هستند ایده‌های طراحی و مفاهیم اولیه را از نخستین گام‌ها تا مدیریت نهایی ساخت و ساز تحت کنترل داشته باشند. مراحل نگهداری از ساخت و ساز از جمله موارد دیگری است که می‌توان در آن تسلط داشت.
2- گروه MEP
انجام سیستم‌های داخلی لوله‌کشی و تاسیسات برقی از اموری است که افراد حاضر در این گروه می‌توانند با BIM انجام دهند. بنابراین، مدلسازی اطلاعات ساختمان برای طراحی دقیق و سریع سیستم‌ها و نیز تخمین به آن‌ها یاری می‌رساند. کاهش اتلاف زمان، پیش‌بینی درست خطرات و ارائه اطلاعات گوناگون و کاملی از پروسه تاسیسات مکانیکی و الکتریکی موجود در ساختمان از مزایایی است که این افراد در حال استفاده از آن هستند.
مدلسازی با فایل های BIM در صنعت ساختمان چه مزایایی دارد؟
با وجود این که اطلاعاتی در مورد مزایای فایل های BIM در بالا ارائه شد، اما بد نیست در این قسمت به صورت جزئی به آن اشاره شود. برنامه‌ریزی، آنالیز ریسک مدیریت و برآورد هزینه مدیریت پروژه شاید اصلی‌ترین مزایای این نرم‌افزار را شامل شود، اما همه چیز به این جا ختم نخواهد شد. همه افراد سهیم در یک پروژه ساختمان‌سازی می‌توانند از اطلاعات کامل و دقیق برای برآورد مسئله استفاده نمایند. فرآیند BIM در ارزیابی و تجسم هزینه‌های پیش رو، زمان مد نظر و فاکتورهای دیگر مرتبط با پروژه نیز مفید هستند.
از تاثیرات جالب فناوری BIM در یک پروژه می‌توان ارتباط بهتر اعضای پروژه را نام برد که ادامه کار را با کیفیت و بازدهی بیشتری همراه می‌کند. این قضیه در رویکرد نهایی به طرز شگفت‌انگیزی خود را نشان خواهد داد. اطلاعات ساختمانی نظیر میزان روشنایی مورد نیاز به واسطه این نرم‌افزار به اندازه‌ای دقیق و قدرتمند است که پیمانکاران، معماران و مهندسان می‌توانند درک عمیقی از فعالیت‌های ساخت و ساز داشته باشند.
به همین خاطر، BIM را نوعی منبع دانش مشترک می‌نامیم که با ارائه داده‌هایی قابل اعتماد، نقشی ویژه در تصمیمات برای ساخت و ساز یا تخریب یک ساختمان ایفا می‌کند. ضمن این که اطلاعات سیستماتیک یک ساختمان به خاطر وجود کانال‌ها کاملا در دسترس بوده و میان افراد به اشتراک گذاشته می‌شود که این هم یکی دیگر از مزایای موجود در فایل های BIM است.
